Veelgestelde vragen

1. Verstoort of vertraagt het gebruik van gebarentaal met baby’s de spraakontwikkeling?

Dit is zeker niet het geval. Het is zelfs andersom. Uit onderzoek is gebleken dat het gebruik van gebaren de spraakontwikkeling juist stimuleert.
Kinderen hebben door het gebruik van gebaren al vroeg een manier geleerd om uitdrukking te geven aan de taal die ze al in hun hoofd begrijpen.
Als later de fijne spraakmotoriek is uit ontwikkeld, waardoor ze kunnen praten, dan zullen ze naast de gebaren de woorden in hoog tempo gaan uitspreken. Later zullen de gebaren worden weggelaten en zullen zij alleen nog woorden gebruiken.
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat gebaren niet alleen de taal- en spraakontwikkeling op jonge leeftijd bevordert, maar ook dat gebarende kinderen, als ze ouder zijn, een voorsprong hebben op niet gebarende kinderen in het lezen, schrijven en spreken.

2. Waarom zou ik mijn horende kind gebaren leren als het zich al normaal ontwikkelt?

Het gebruik van gebaren heeft niet alleen als voordeel dat het de taal- en spraakontwikkeling bevordert. Het heeft als grote voordeel dat het contact tussen jou en je baby intensiever wordt. Je leert al heel snel de belevingswereld van je baby kennen en begrijpt zijn vragen en wensen beter. Hierdoor kan je effectiever op hem inspelen en zal hij zich gehoord en begrepen voelen. Frustraties zullen afnemen. De relatie tussen ouder en kind wordt versterkt en het zelfvertrouwen zal groeien bij zowel baby als ouder.

3. Wanneer moet ik beginnen met het leren van gebaren aan mijn baby?

Je kan direct beginnen. Maar vanaf 6 maanden is je baby in staat om zich langer te concentreren op bewegingen in zijn omgeving en kunnen ze beter onthouden. Daarnaast hebben ze dan de motorische vaardigheden om zelf gebaren te maken. Het zal dan nog even duren voordat zij in staat zijn om hun eerste gebaar terug te maken. Eerder dan 6 maanden beginnen heeft als voordeel dat je als ouders al een goede basis legt met het oefenen. Het heeft als nadeel dat je dan langer moet wachten voordat je baby naar je terug zal gebaren.

4. Hoe lang duurt het voordat mijn baby naar mij gebaart?

Nadat je bent begonnen rond 6 maanden, kan het enkele weken tot enkele maanden duren voordat een baby zijn eerste gebaartje terug gaat maken.
De communicatieve en motorische ontwikkeling kan per kind erg verschillen in deze fase. Hoewel er nog geen gebaren terugkomen, begrijpt een baby al wel heel veel. Dit is zichtbaar aan de (bijvoorbeeld enthousiaste) reacties van het kind als je gebaren gebruikt.
Consequent dagelijks gebruik van (een paar) gebaren is essentieel om succes te boeken met dit programma.
Eerst beginnen babies gebaren en tekens te gebruiken die met gezichtsuitdrukkingen en geluiden te maken hebben (hijgen, blazen). Dan gaan ze over naar het gebruik van de hele arm (zwaaien en klappen bijvoorbeeld), en uiteindelijk zullen ze gebaren gaan maken die meer behendigheid vereisen (wijzen met een vinger bijvoorbeeld).
Zodra ze bepaalde gebaren zo vaak hebben gezien dat ze de betekenis goed in zich op hebben kunnen nemen, en ze ook de cognitieve en motorische vaardigheden verworven hebben die nodig zijn om te gebaren, zullen ze met gebaren gaan communiceren. Dit proces is hetzelfde als bij gesproken taal.

5. Moet ik een compleet nieuwe taal leren?

Nee, je hoeft geen nieuwe taal te leren maar wel een aantal gebaren.
Het is voldoende om te beginnen met een handvol gebaren, die weliswaar uit de Nederlandse Gebarentaal komen. Je praat gewoon zoals je altijd al deed en maakt dan bij enkele woorden ook het gebaar. Al communicerende met je baby op deze manier kan je telkens nieuwe gebaren toevoegen.

6. Waarom gebaart mijn baby niet, ook al gebruiken we de gebaren al een tijdje?

Het is voor elke baby verschillend wanneer hij/ zij zijn eerste gebaar gaat maken. Dit is hetzelfde als bij spreken, met het eerste woordje. De baby heeft tijd nodig om het gebaar te begrijpen, te herkennen en zelf te maken. Als het gebaar nog niet wordt geuit, betekent het niet dat hij het nog niet begrijpt. Als je ‘melk’ naar hem gebaart en hij reageert daar enthousiast en blij op, dan weet je dat hij jou al wel begrijpt. Het is handig om te weten welke dingen je kind leuk en interessant vindt, en daar de gebaren bij te maken als hij er mee speelt (een bepaald favoriet speelgoed of knuffel), of als jullie met een bepaalde favoriete activiteit bezig zijn (eten of bad bijvoorbeeld). Maak de gebaren een aantal keer voor, tijdens en na de betreffende activiteit. Dat kan je kindje helpen de associaties goed te leggen. Heb vertrouwen, het komt vanzelf.

7. Mijn kind kan nu al praten en heeft het gebaren nooit echt opgepikt. Heeft het zin om door te gaan?

Het heeft altijd zin om door te gaan. Als kinderen beginnen met praten dan moeten ze nog heel veel woorden leren. Dan kunnen gebaren een goede ondersteuning zijn.
Toch kan het ook zijn dat je kindje al gebaren maakt maar nog niet op de nette manier, omdat de manuele vaardigheden nog niet helemaal beheerst worden. Het kan zijn dat hij toch al gebaren gebruikt, maar dat ze nog niet zo herkenbaar voor je zijn.

8. Welk wetenschappelijk onderzoek ondersteunt het gebruik van gebarentaal bij baby’s?

Het eerste wetenschappelijke onderzoek naar babygebaren was in 1987 door Joseph Garcia (Alaska Pacific University). Later is nog aanvullend onderzoek gedaan waaronder een onderzoek van Acredolo en Goodwyn. Dit langdurige onderzoek volgde kinderen tot 8 jaar en wees uit dat gebaren met kinderen veel voordelen heeft. Bijvoorbeeld het versterken van de ouder-kind relatie en een betere ontwikkeling van gesproken taal, lezen en hogere IQ’s.
Meer recent onderzoek is uitgevoerd door drs. Anthony en Lindert. Zij hebben een grootschalig onderzoek gedaan naar de voordelen van babygebaren-achtige methodes waar het gaat om vroege communicatie en gesproken taalontwikkeling. Hieraan hebben meer dan 200 families uit heel Amerika deelgenomen, waarbij zij minstens acht weken een babygebaren-achtig programma (met workshops en materialen) volgden.
De resultaten van dit onderzoek werden gedurende negen maanden verzameld, en leidden tot de volgende conclusie: gebarende kinderen hebben, vergeleken met de standaard taalontwikkeling van kinderen, aanzienlijk meer communicatieve- en taalvaardigheden

9. Kunnen we gebaren introduceren in een tweetalige omgeving?

Dit is zeker mogelijk en heel nuttig. De gebaren worden een neutrale gemeenschappelijke communicatiemethode binnen het gezin. Het kind zal juist gebaat zijn bij het kunnen koppelen van 1 gebaar aan de woorden uit de twee verschillende talen. Het ondersteunt het kind en de ouder enorm tijdens de fase (die elk tweetalig kind doorloopt) wanneer het kind woorden uit de twee talen door elkaar mixt in 1 zin. Of wanneer het voor de ouder nog niet duidelijk verstaanbaar is welk woord uit welke van de 2 talen het kind gebruikt.
Voorbeeld: apple juice en appelmoes (overeenkomstige klanken).
Of télé (frans) en spelen (NL) of aider (frans: helpen) en eten (NL).

10. Waarom hebben gebarende kinderen een grotere woordenschat dan kinderen die geen gebarentaal gebruiken?

Een kind leert door gebaren sneller praten doordat het taalverwervingsproces vroeger in gang wordt gezet. Zij beseffen door gebaren op veel jongere leeftijd dat symbolen (woorden en gebaren) gekoppeld zijn aan acties en voorwerpen. En dat die symbolen in verschillende situaties kunnen worden gebruikt: ‘meer’ als ze meer willen eten en meer als ze willen doorgaan met spelen. Of ‘beer’ is een beer in Artis, op tv en je eigen knuffelbeer.

Een niet gebarend kind kan bij 12 maanden ongeveer 2 a 3 woorden. En bij 1,5 jaar: 10 a 15 woorden. Vanaf die leeftijd beginnen kinderen gemiddeld met 2 woordzinnetjes.
Er zijn voorbeelden van gebarende kinderen die bij 12 maanden al ongeveer 25 gebaren en 16 woorden kunnen en bij 1,5 jaar al 79 gebaren en 105 woorden. Ook beginnen zij al 2 gebaar/ woord-zinnetjes te vormen vanaf 11 tot 14 maanden.

11. Tijdens het eten heeft mijn kind geen aandacht voor babygebaren en maakt hij er een rommeltje van. Wat kan ik doen?

Etenstijd kan een hectisch moment zijn waarin het kind alleen nog maar aandacht heeft voor het eten zelf. Een truc kan zijn om het eten even weg te houden bij het kind. Dan trek je de aandacht en dan kan je de gebaren maken voor ‘eten’ of ‘drinken’ bijvoorbeeld.

12. Mijn kind gebaart alleen ‘meer’ tijdens het eten en niet tijdens andere situaties.

Waarschijnlijk heeft je kind het gebaar ‘meer’ vooral gezien tijdens de eetsituaties. Probeer vanaf nu bewust het gebaar ook in andere situaties te gebruiken, zoals bij het spelen (‘wil je meer blokken?’) zodat je kind het gebaar meer ook leert herkennen en gebruiken in andere contexten.

13. Mijn kind gebruikt hetzelfde gebaar voor verschillende dingen.

Dit is een normale stap in de taalontwikkeling, het gebeurt ook bij woorden. Het kind heeft nog niet de manuele handigheid en duidelijkheid om het gebaar (of het woord) correct te uiten. Probeer toch te ontdekken wat hij precies bedoelt met zijn handbewegingen en maak dan de juiste gebaren, ook eens door zijn handjes te vast te houden en de juiste vormen en bewegingen te maken.

14. Een paar weken geleden maakte mijn kind zijn eerste gebaar. Nu zijn we al een tijdje verder en nog steeds maakt hij nog maar 1 gebaar. Hoe komt dat?

Dit gebeurt heel vaak en is volkomen normaal. Het gebeurt ook vaak bij het eerste woordje. Een kind heeft zijn eigen tempo in het uitbreiden van zijn gebaren/ woordenschat. Het is de kunst om nu juist door te gaan met gebaren. Je zal zien dat na een tijd (kan enkele weken zijn), hij plots weer verder gaat.

15. Kan ik zelf een gebaar maken als er geen gebaar beschikbaar is?

Het kan gebeuren dat je een gebaar zoekt dat niet te vinden is in de vastgelegde gebarenschat van de Nederlandse Gebarentaal.
Bijvoorbeeld als je een gebarennaam voor iemand verzint of heel specifiek speelgoed. Dan is het prima om daar zelf een gebaar voor te maken. Wel handig om dat gebaar ergens vast te leggen zodat anderen het ook kunnen gaan gebruiken en herkennen.

16. Waar vind ik het gebaar voor ……?

Kijk op de website van het gebarencentrum.

 

Bron: Babygebaren Nederland